Covid-19 en het professioneel risico. De (voorlopige) cijfers

Auteur(s): Chris Persyn, advocaat

De Pandemiewet, een aanpassing van de regels voor bedrijfsbezoeken, een wijziging van de strafbaarstelling van inbreuken op de Covid-regels en nog maar eens een aanpassing van die regels zelf: van een komkommertijd is in het Belgisch Staatsblad duidelijk geen sprake[1]. Ook FEDRIS laat zich niet onbetuigd en publiceerde reeds op 19 juli zijn jaarverslag over 2020[2]. Weliswaar nog niet het integrale statistisch jaarverslag, maar toch veertig pagina’s met heel wat relevante informatie. We vatten voor u kort de essentie ervan samen.

Het verslag kreeg als titel ‘2020: het jaar dat geschiedenis zal schrijven!’ en vrij evident wordt het integraal beheerst door Covid-19 en zijn impact op de sectoren van het professioneel risico. Een eerste vaststelling daarbij is dat de erkenning van Covid-19 als beroepsziekte effectief voor het overgrote deel een zaak blijft van de gezondheidssector. Het jaarverslag legt daarbij nog maar eens het verschil uit tussen aangiftes (door arbeidsartsen) en aanvragen (door werknemers). Beide cijfers mogen dus niet worden samengeteld, maar overlappen in belangrijke mate. In 2020 ontving FEDRIS 15.368 aangiftes van Covid-19 als beroepsziekte uit de gezondheidszorg. In bijna tachtig procent daarvan volgde ook een aanvraag. Voor de cruciale sectoren en essentiële diensten bleef dit veel bescheidener: 186 aangiftes, maar wel 355 aanvragen. In het open systeem noteerde men overigens slechts 11 aangiftes en 146 aanvragen, waarvan het grootste deel werd afgewezen. Covid-19 als beroepsziekte is actueel dus een quasi exclusief gegeven voor de sector van de gezondheidszorg en het verbaast dan ook niet dat hiervan 84,6 % werd ingediend door vrouwelijke werknemers en slechts 15,4 % door mannen. Exact het aandeel van beiden in de tewerkstellingscijfers van deze sector.

Dat de lockdown een impact zou hebben op de globale ongevalscijfers was evident en het jaarverslag zorgt daarbij voor het eerst voor concrete cijfers.

Covid-19 kan principieel ook het gevolg zijn van een arbeidsongeval, maar de specifieke aanduiding ervan in de aangifte bleek slechts mogelijk vanaf het laatste kwartaal van 2020. Dit resulteerde toen in twaalf aangiftes, waarvan de helft geweigerd werd. Erg fragmentair dus nog en het vergt allicht nog meer dan een jaar vooraleer we hier een representatief beeld krijgen.

Dat de lockdown een impact zou hebben op de globale ongevalscijfers was evident en het jaarverslag zorgt daarbij voor het eerst voor concrete cijfers. Over 2020 telde Fedris in de privésector 116.475 ongevallen, een daling met 21,3 % in vergelijking met 2019, toen er 147.963 ongevallen op het werk en op de weg naar en van het werk werden genoteerd. Cijfers voor de publieke sector, waarin over 2019 48.248 arbeidsongevallen werden aanvaard, zijn voor 2020 nog niet beschikbaar. Een substantieel aandeel van de daling van de ongevallen in de privésector kan worden gesitueerd in de periode van de eerste lockdown, die liep van 16 maart tot 3 mei 2020. Het aantal arbeidsongevallen sensu stricto daalde in deze periode met 54,60%, het aantal ongevallen op de arbeidsweg zelfs met 66,8 %.

Het is niet meteen duidelijk of de pandemie ook een invloed had op het aantal dodelijke arbeidsongevallen. Het jaarverslag maakt melding van 56 dodelijke arbeidsongevallen in de privésector over 2020, maar preciseert niet of daarin ook ongevallen op de arbeidsweg begrepen zijn. Over 2019 waren er in totaal 94 dodelijke arbeidsongevallen, maar 37 daarvan was te situeren op de weg naar of van het werk.

Het voorbije jaar was ook heel wat te doen omtrent het toezicht op de naleving van de Covid-regels binnen de bedrijven. Ook de sociaal controleurs (arbeidsongevallen) en preventie-ingenieurs (beroepsziekten) van FEDRIS werkten hieraan mee. Zij legden binnen dit kader 242 bedrijfsbezoeken af, waarbij slechts in 17,2 % van de gevallen inbreuken werden vastgesteld. Slechts zes dossiers werden doorverwezen naar TWW.

Het integrale statistisch jaarverslag van Fedris mag allicht eind oktober worden verwacht.

Ook gepubliceerd bij www.senTRAL.be

[1] Wet 14 augustus 2021, BS 20 augustus 2021 (ed.2); art. 29 en 30 Wet 4 juli 2021, BS 13 juli 2021; KB 14 augustus 2021, BS 23 augustus 2021 (ed. 2); MB 27 juli 2021, BS 28 juli 2021 (Ed. 2).

[2] https://fedris.be/nl/news#news-3374

Foto: Chris Persyn